رتبه بندی عوامل موثر بر خطر حسابرسی با استفاده از تکنیک topsis

هدف این پژوهش رتبه بندی عوامل موثر بر خطر حسابرسی، با استفاده از تکنیک topsis است. جامعه آماری مطالعه را، اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران شامل 4 گروه حسابداران رسمی شاغل شریک موسسات حسابرسی، حسابداران رسمی شاغل در سازمان حسابرسی، حسابداران رسمی شاغل در موسسات عضو و حسابداران رسمی شاغل انفرادی، تشکیل می دهند. به منظور رتبه بندی عوامل موثر بر خطر حسابرسی، به وسیله مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با برخی از اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران، تعداد 56 عامل برای شاخص های خطر ذاتی، خطر کنترل و خطر عدم کشف، شناسایی شد. این عوامل در قالب پرسش نامه اول و به صورت طیف 5 گزینه ای لیکرت ارائه شد. تعداد 30 عامل از عواملی که در پرسش نامه اول دارای میانگین بالاتر از میانگین کل شاخص بود، به عنوان عوامل ورودی به صورت مقایسات زوجی در پرسش نامه دوم ارائه شدند و در اختیار اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران قرار داده شد. سپس، داده های حاصل از پرسش نامه دوم با استفاده از تکنیک topsis، بر اساس نظر هر یک از 4 گروه اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران، و همچنین، برای هر یک از شاخص های خطر حسابرسی، رتبه بندی شد. نتایج پژوهش نشان داد که از نظر اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران، عامل «ثبت و حفاظت کافی از دارایی ها» با شاخص نزدیکی نسبی 970/0، مهم ترین عامل جهت کاهش خطر حسابرسی است. همچنین، عوامل «اثربخشی سیستم حسابداری» و «عملکرد واحد حسابرسی داخلی»، با شاخص های نزدیکی نسبی، به ترتبیب، 965/0 و 963/0 در جایگاه دوم و سوم قرار گرفتند. این یافته ها دلالت بر این دارد که سازمان حسابرسی به عنوان متولی تدوین استانداردهای حسابداری و حسابرسی در ایران، باید به اهمیت این عوامل موثر بر خطر حسابرسی توجه ویژه مبذول بدارد و در این راستا اقدام به تدوین استانداردهای خاص خطر حسابرسی کند. همچنین، حسابرسان مستقل، مدیران مالی، حسابرسان داخلی و سازمان بورس اوراق بهادار نیز در تصمیم گیری های حرفه ای خود باید عوامل خطر، به ویژه خطرهای اولویت دار معرفی شده در این پژوهش را مدنظر قرار دهند.